Jednym z najważniejszych elementów rolnictwa regeneracyjnego jest zachowanie
bioróżnorodności i zastosowanie technik bezorkowych upraw. Takie podejście ma fundamentalne
znaczenie dla przywrócenia zdrowia gleby, minimalizacji erozji, ochrony mikroorganizmów czy
zapewnienia zrównoważonej produkcji rolnej. W tym artykule przyjrzymy się znaczeniu i
korzyściom zachowania różnorodności upraw oraz omówimy techniki bezorkowych upraw i ich
wpływ na strukturę gleby.
Zalety zachowania różnorodności upraw w rolnictwie regeneracyjnym
Zachowanie różnorodności upraw odgrywa kluczową rolę w rolnictwie regeneracyjnym. Oto kilka
istotnych aspektów i korzyści tego podejścia:
- Zwiększona stabilność ekosystemów rolniczych
Wprowadzenie różnorodności roślin w uprawach przyczynia się do zwiększenia stabilności
ekosystemów rolniczych. Różnorodne uprawy tworzą bardziej zrównoważony ekosystem, który jest
bardziej odporny na szkodniki, choroby i zmienne warunki pogodowe. - Zwiększona odporność na zmiany klimatu
Różnorodność upraw jest kluczowa w kontekście zmian klimatycznych. Zmienne warunki
atmosferyczne mogą negatywnie wpływać na jedną uprawę, ale mają mniejszy wpływ na różnorodne
ekosystemy uprawne. Dzięki temu rolnictwo regeneracyjne może skuteczniej przeciwdziałać
ekstremalnym warunkom pogodowym, takim jak susza czy powodzie. - Poprawa jakości gleby
Różnorodność upraw ma pozytywny wpływ na zdrowie gleby. Różne gatunki roślin mają różne
wymagania i preferencje żywieniowe, co prowadzi do efektywniejszego wykorzystania składników
odżywczych w glebie. Ponadto, rośliny o różnych systemach korzeniowych przyczyniają się do
zwiększenia retencji wody, poprawy struktury gleby i zwiększenia zawartości substancji organicznej. - Opcja dodatkowych przychodów
Różnorodność upraw może przyczynić się do dywersyfikacji dochodów rolników dzięki możliwości
sprzedaży różnych plonów. Na przykład, rolnik uprawiający zarówno warzywa, owoce, jak i zboża ma
większą elastyczność w dostosowywaniu się do zmieniających się preferencji i popytu na rynku.
Przykładowe techniki bezorkowych upraw i ich korzyści
Bezorkowe uprawy są kluczowym elementem rolnictwa regeneracyjnego. To alternatywne metody
uprawy roli, które minimalizują lub całkowicie eliminują konieczność użycia pługa lub innych narzędzi
do orki. Najpopularniejsze techniki to: - Uprawa płytka (zwana również uprawą minimalną lub powierzchniową)
Polega na minimalnym przemieszaniu gleby, zazwyczaj na głębokości do 10 cm. Technika ta jest
stosowana głównie w celu zachowania struktury gleby, ograniczenia erozji i zwiększenia zawartości
materii organicznej. Przeprowadza się ją za pomocą specjalnych maszyn, takich jak talerzówki,
tarczówki czy kultywatory płytkie. Takie narzędzia pracują na powierzchni gleby, krusząc i mieszając
warstwę organiczną z wierzchnią warstwą gleby, bez całkowitego odwracania i przemieszczania
gruntu.
- Uprawa głęboka
Jest bardziej zaawansowaną techniką uprawy bezorkowej, która polega na rozluźnieniu i
przetworzeniu gleby na większej głębokości niż tradycyjna orka. Głębokość może wynosić od 15 do 30
cm lub nawet więcej, w zależności od rodzaju gleby i uprawianych roślin. Główne cele uprawy
głębokiej to poprawa struktury gleby oraz jej wentylacji i przepuszczalności. Narzędziem powszechnie
stosowanym do uprawy głębokiej jest kultywator głęboko ryjący, który penetruje glebę na większą
głębokość, Rozluźnia ją i miesza wierzchnią warstwę gruntu. - Siew bezpośredni (zwany również siewem w mulcz)
To technika uprawy bezorkowej, w której nasiona są sadzone bezpośrednio w resztkach organicznych
(mulczu) na powierzchni gleby. Mulcz pełni funkcję ochronną, tworząc warstwę organiczną na
powierzchni gleby, która chroni ją przed erozją, zmniejsza odparowywanie wilgoci, ogranicza wzrost
chwastów i zapewnia izolację termiczną. Siew bezpośredni jest szczególnie popularny w uprawie
zbóż, kukurydzy, soi i innych roślin uprawnych. Maszyny do siewu bezpośredniego są wyposażone w
specjalne ostrza lub dysze, które przecinają mulcz i umieszczają nasiona w odpowiedniej głębokości
gleby.
Techniki uprawy bezorkowej mają na celu zmniejszenie ujemnych skutków tradycyjnej orki, takich jak
erozja gleby, utrata składników odżywczych, zwiększona emisja gazów cieplarnianych i degradacja
struktury gleby. Dodatkowo, mogą prowadzić do zwiększonej biodywersyfikacji, większej retencji
wody w glebie oraz wyższej efektywności energetycznej w rolnictwie.
Podsumowanie
Zachowanie bioróżnorodności i zastosowanie technik bezorkowych upraw są kluczowymi elementami
rolnictwa regeneracyjnego. Poprzez zachowanie różnorodności upraw i minimalizację orki, ta metoda
przyczynia się do przywracania zdrowia gleby, minimalizacji erozji gleby i ochrony mikroorganizmów.
Te podejścia są nie tylko korzystne dla środowiska, ale również sprzyjają zrównoważonej produkcji
rolnej, zapewniając zdrową i obfite żywność dla przyszłych pokoleń.
Raport „Ecosystems and Human Well-being: Biodiversity Synthesis” jest dostępny na stronie
https://www.millenniumassessment.org/documents/document.354.aspx.pdf