Żyjemy w czasach przyśpieszających zmian klimatycznych, których plony już zbieramy.Zanieczyszczenia przemysłowe zabijające bioróżnorodność, gwałtowne załamania pogody niszczące uprawy czy erozja gleby dramatycznie obniżająca żyzność sprawiają, że popularność rolnictwa regeneracyjnego cały czas rośnie.
Ale rolnictwo regeneratywne to nie tylko troska o naturę. To również czysty zysk. Potwierdził to raport, który jest efektem współpracy Boston Consulting Group i One Planet Business for Biodiversity. Wynika z niego, że rolnicy otwarci na praktyki regeneracyjne osiągają plonywyższe o nawet 25%. Jeżeli też chcesz dołączyć do tego korzystnego trendu, to jesteś w dobrym miejscu. W tym artykule znajdziesz praktyczne informacje, porady i inspiracje. Zapraszamy…
Od czego zacząć? Od podstawy
…czyli badań gleby. To jest absolutny fundament, ale trzeba pamiętać, żeby próby były pobierane z dwóch głębokości. Pierwsza od 0 do 15 cm, druga od 15 do 30 cm. Dlaczego? Te 30 cm jest tutaj absolutnie najważniejsze, ponieważ 80% powierzchni chłonnej rośliny to masa korzeniowa. Muszą mieć one jak najlepsze warunki.
Eksperci rekomendują następujące badania:
• pH w KCl/H2O, odczyn, potrzeby wapnowania w mg/kg,
• zawartości C-org, próchnica [w %],
• konduktywności [w µS/cm],
• ocena testem Mehlich 3 zawartości składników – P, K, Mg, Mg, Ca, B, Mn, Cu, Zn, Fe, S-SO4, S, Ca, Mg, K, Na, H, Al. – oraz określenie CEC [w me/100g gleby].
Kolejnym krokiem jest ograniczenie pracy ciężkim sprzętem. Może on powodować po prostu mocne ugniatanie gleby. A zbita, twarda struktura, zmniejsza retencję wody, ogranicza dostępność tlenu i składników odżywczych dla roślin. Idealny skład gleby prezentuje sięnastępująco:
• ok. 45% objętości to substancje mineralne,
• ok. 25% gazy – powietrze, tlenek węgla, dwutlenek węgla, metan, siarkowodór, amoniak,
• ok. 25% – woda,
• 5% – substancje organiczne.
Zadbaj również o okrywę roślinną. Należy utrzymywać przykryte pole przez cały rok – również poza sezonem rolniczym. Takie rozwiązanie ochroni Twoją ziemię przed erozją, zatrzyma wilgoć i zapobiegnie wypłukiwaniu składników odżywczych, a Ty w efekcie zyskasz wyższy plon.
Możesz również wdrożyć uprawę bezorkową. Naturalnie zyska tutaj i środowisko i Twoje uprawy. Dzięki temu ograniczysz nakłady pracy, zużycie paliwa i koszty eksploatacji maszyn rolniczych, a także pozytywnie wpłyniesz na bioróżnorodność i żyzność gleby.
Rotacja upraw – płodozmian
Monokultura to prosta droga do spadku żyzności gleby. Prowadzi ona do utraty i składników odżywczych i bioróżnorodności. Warto z niej zrezygnować na rzecz rotacji upraw – podstawy rolnictwa regeneracyjnego. Musisz jednak pamiętać, że liczy się duża różnorodność, która nie może się ograniczać tylko do zmiany zboża. Myśląc o pszenicy ozimej, pomyśl o przedplonach z roślin strączkowych, okopowych czy pastewnych. Z kolei marchew uprawiaj po kalafiorze, porze, kukurydzy i zbożu.
Co zyskuje rolnik dzięki właściwym zmianowaniu?
• Doskonałe warunki plonowania przy zachowaniu próchnicy na optymalnym poziomie
• Niską degradację gleb
• Wyższą biologiczną aktywność gleby – pobudzenie aktywności
W efekcie zmianowanie pozytywnie wpływa na możliwość ograniczenia stosowania nawozów i środków ochrony roślin.
Ograniczenie nawozów i środków ochrony roślin
Idea rolnictwa regeneratywnego sprowadza się między innymi do takiego gospodarowania uprawami, aby ograniczyć użycie środków ochrony roślin i nawozów sztucznych. A jeśli już z nich korzystamy, to zawsze używając bardzo precyzyjnego dawkowania. Wszystko to sprawia, że rolnictwo regeneracyjne potrafi ograniczyć wydatki na nawozy i środki ochrony roślin nawet o 18%.
Alternatywą dla środków ochrony roślin i nawozów jest międzyplon.
Król pól – międzyplon
Międzyplony to rośliny uprawiane między plonami głównymi. Są one doskonałym źródłem makro- i mikroskładników, a także materii organicznej. Ale nie tylko. Korzenie roślin wchodzą w profil glebowy, sprzyjając strukturze gruzełkowatej, a także uwalniając składniki mineralne z głębszych warstw. Międzyplon jest również rajem dla organizmów glebowych takich jak dżdżownice czy biomasa drobnoustrojowa. A dodatkowo pokrywa on pole,ograniczając erozję wodną i wietrzną. To nie wszystko. Międzyplony mogą też skutecznie tłumić chwasty, a ich enzymy korzeniowe zmniejszają liczbę szkodników i chorób przenoszonych przez glebę. Efekt? Wyższa żyzność gleby i wyższe plony.
Wybór międzyplonu zależy od potrzeb Twojej gleby. Możesz tworzyć mieszanki lub sadzić pojedyncze gatunki, by celować w konkretne potrzeby gleby. Świetnym przykładem są rośliny bobowate, które wiążą azot i wprowadzają go do gleby. Międzyplony mogą też zredukować populację nicieni nawet o 70% – w uprawie buraka specjaliści polecają mieszanka głównie wyki, owsa szorstkiego oraz trzem odmianom rzodkwi oleistej.
Plan na działania regeneracyjne
Nie ma jednego uniwersalnego przepisu na regeneracyjne rolnictwo. Wszystko zależy od warunków, takich jak rodzaj gleby, klimat czy zasoby. Oto kilka kroków, które pomogą Ci stworzyć plan dostosowany do Twoich potrzeb.
Krok 1.: Oceń swoje zasoby
Zbierz informacje o glebie – przebadaj ją – poznaj poziomy opadów i temperatur, a także swoje rośliny. Zwróć uwagę na problemy, takie jak erozja, niska żyzność czy nadmierne zachwaszczenie. Możesz korzystać z nowoczesnej technologii – dronów czy zdjęć satelitarnych upraw.
Krok 2.: Ustal cele
Co chcesz osiągnąć? Czy zależy Ci na poprawie struktury gleby, zwiększeniu bioróżnorodności czy zmniejszeniu kosztów produkcji? Konkretne cele ułatwią wybór odpowiednich działań.
Krok 3.: Wybierz odpowiednie praktyki
Dostosuj techniki regeneracyjne do swoich celów. Jeśli jest nim poprawa retencji wody, skup się na próchnicy. Jej wzrost nawet o 1% może zatrzymać dodatkowo nawet do 100 ton wody/ha! Jeśli chcesz poprawić żyzność gleby, postaw na kompost , nawozy organiczne i oczywiście międzyplon.
Krok 4.: Monitoruj efekty
Każde pole jest inne, dlatego regularna analiza efektów jest kluczowa. Mierz parametry gleby, obserwuj plony i wprowadzaj korekty w swoim planie działań.
Na początku możesz nie znać wszystkich odpowiedzi. Na początku musisz się uczyć!Kluczem jest obserwacja i wyciąganie wniosków z natury. Zwracaj uwagę na to, jak reaguje gleba i rośliny na Twoje działania.